ALLERGIEËN / 20/04/2022

Histamine & Urticaria / Angio-Oedeem / Anafylaxie

Wat hebben urticaria, angio-oedeem en anafylaxie met elkaar te maken denk je misschien? Ikzelf heb al deze drie aandoeningen en ik ben er pas sinds kort achter dat ze alle drie voortkomen uit een reactie waarbij histamine vrijkomt. Eerst zag ik ze als aparte, los van elkaar staande, aandoeningen. Net zoals de Westerse geneeskunde dit doet. Je krijgt overal een aparte diagnose en behandeling voor. Er wordt niet gekeken naar een eventuele samenhang tussen alle klachten en/of aandoeningen. Waar juist de ‘sleutel’ tot herstel in kan zitten in mijn ogen. Sinds ik al mijn klachten en diagnoses als een geheel zie, zie ik ook de onderliggende overeenkomsten en oorzaken. Zo begrijp ik mijn complexe lichaam weer iets beter. Ik vind het fijn wanneer losse puzzelstukjes toch in dezelfde puzzel blijken te vallen. En dit gun ik jou ook!

URTICARIA

Wanneer urticaria je in eerste instantie niets zegt, komt netelroos je misschien bekender voor? Dit is namelijk hetzelfde, net als galbulten. Welke naam je het ook geeft, het is en blijft dezelfde vervelende kwaal.

Urticaria komt van het Latijnse woord ‘urtica’ wat brandnetel betekent. Het zijn witte kleine bultjes met een rode vlek eromheen, die intens kunnen jeuken. Het is een huidreactie, namelijk een vochtophoping in de bovenste laag van de huid. Deze ontstaat doordat kleine bloedvaatjes in je huid wijder worden, dit door histamine die vrijkomt.

Bij verwijde bloedvaten kan er vocht door de wanden van de bloedvaten lekken. Waardoor er een vochtophoping ontstaat in de huid. Dit leidt tot de kleine witte bultjes met de bekende rode vlek eromheen. Deze kleine bultjes verspreiden zich steeds meer en worden uiteindelijk grotere plekken. De bultjes komen en gaan. Soms duurt dit een paar uur en soms duurt het dagen tot zelfs weken voordat ze weer afnemen.

Urticaria en angio-oedeem ontstaan op dezelfde manier, het zijn allebei vochtophopingen. Ze gaan vaak samen, maar kunnen zich ook afzonderlijk ontwikkelen.

ANGIO-OEDEEM

‘Angio’ betekent ‘bloedvat’ en ‘oedeem’ betekent ‘zwelling’. Het is een plotseling optredende zwelling, vochtophoping, van bindweefsels buiten de bloedvaten. Dit ontstaat doordat de bloedvaten lekken, waardoor het vocht buiten de bloedvaten komt en er een zwelling ontstaat. De oorzaak is vergelijkbaar met die van urticaria, maar de zwelling bij angio-oedeem vindt dieper in de huid plaats en houdt langer aan. Wel geeft het vaak minder jeuk dan bij urticaria. Een angio-oedeem ontstaat op plaatsen waar het bindweefsel niet erg stevig is, waardoor er veel ruimte tussen het onderhuidse bindweefsel aanwezig is. Denk hierbij aan de tong, het gezicht of de darmen.

Angio-oedeem kan onbehandeld gevaarlijk en zelfs levensbedreigend zijn. Zo kan het leiden tot een anafylactische shock, bij type I allergieën. Maar ook wanneer je primair type 1 allergieën hebt en secundair MCAS, zoals in mijn geval. De zwelling kan tot wel 72 uur duren.

OORZAKEN VAN URTICARIA EN/OF ANGIO-OEDEEM

Er zijn meerdere oorzaken waardoor urticaria en/of angio-oedeem ontstaat. Dit door:

een IgE-allergie – dit staat voor Immunoglobuline van klasse E en zijn antistoffen die betrokken zijn bij de afweer tegen allergische reacties. Het zijn eiwitten, waaronder histamine, die het afweersysteem produceert om lichaamsvreemde stoffen op te ruimen en om infecties te bestrijden. Bij een allergie wordt er niet langer alleen maar IgE-stoffen aangemaakt tegen indringers, maar ook tegen ongevaarlijke stoffen, allergenen genoemd. Zo kun je een allergie ontwikkelen voor zo’n allergeen, denk hierbij aan bijvoorbeeld een pinda en/of noten allergie of een allergie voor een bijen- of wespensteek.
Medicatie – dit kunnen NSAID’s (bijv. aspirine of ibuprofen), penicilline, röntgencontrastmiddelen of ACE-remmers bij hoge bloeddruk en/of hartfalen zijn
Fysieke oorzaken – denk hierbij aan kou, inspanning of vibratie bijvoorbeeld.
Erfelijke aanleg

Een diagnose wordt gesteld door een (huis)arts na anamnese en een lichamelijk onderzoek van de patiënt.

HISTAMINE IS DE ‘GEMENE’ DELER

Urticaria en angio-oedeem ontstaan mede door histamine. Histamine is een stof dat vrijkomt in het lichaam als het wordt uitgescheiden door mestcellen. Mestcellen zijn afweercellen die voorkomen in de huid, het onderhuidse bindweefsel en in slijmvliezen (van de ogen, neus, keel en luchtwegen). Als mestcellen geprikkeld worden, gaan ze open staan en scheiden ze histamine uit. Dit veroorzaakt vervolgens het uitzetten en lek worden van de kleine bloedvaten. Meer over histamine, histamine intolerantie en mestcel activatie syndroom in een volgend bericht!

BEHANDELING BIJ URTICARIA EN/OF ANGIO-OEDEEM

De vochtophopingen verdwijnen meestal vanzelf weer. Dit doordat de lymfebanen het vocht afvoeren. De lekkage herstelt zich op deze manier weer. Maar bij benauwdheidsklachten schrijft de (huis)arts medicatie voor in de vorm van: prednisolon, antihistaminica, epipen of bijnierschorshormonen. De antihistaminica schrijft men vooral meer preventief voor en werkt minder tijdens de acute fase. Ook adviseren deskundigen, op diverse websites, om meer vitamine C te slikken. Dit zorgt er namelijk voor dat het bindweefsel verstevigt.

ANAFYLAXIE

Een anafylaxie is een acute heftige reactie van het afweersysteem waarbij een belemmering van de ademhaling ontstaat of een tekort schietende bloedcirculatie met benauwdheid of slap worden tot gevolg. Hier is de IgE, zoals eerder in dit bericht beschreven, verantwoordelijk voor. Deze antistoffen zorgen ervoor dat de mestcellen heel veel histamine gaan produceren en vrijlaten, wat leidt tot de allergische reacties. Men spreekt van anafylaxie wanneer tegelijk of kort na elkaar twee of meer van onderstaande symptomen optreden:

huid & slijmvliezen – jeuk, roodheid, vlekken of zwellingen (urticaria en/of angio-oedeem)
maagdarmkanaal – buikpijn, misselijk, braken, overgeven of diarree
luchtwegen – piepen, hoesten of benauwdheid
bloedcirculatie – slap worden
plotselinge daling van de bloeddruk na contact met een allergeen
angst

De oorzaak is meestal een allergie maar soms is de oorzaak ook anders, zoals in mijn geval secundair door mijn MCAS. De schuingedrukte symptomen treden bij mij op wanneer ik een anafylactische reactie heb. Hier vertel ik uitgebreid over in mijn journey: https://www.gutsandgood.com/bs-journey/

Anafylaxie kan levensbedreigend zijn als je niet goed en snel behandeld wordt.