ALLERGIEËN / 14/10/2022

Wat Histamine In En Met Je Lijf Doet

Wat is en doet je immuunsysteem nou precies? Zijn mestcellen onderdeel van het immuunsysteem? En welke rol heeft histamine hierin? Wanneer spreek je van een allergie? En wat is dan een pseudo-allergie? Wanneer heb je een intolerantie? Wat is histamine intolerantie? Mastocytose? En MCAS? Hoe zien de onderlinge verschillen eruit? Zijn er ook overeenkomsten? Antwoorden op al deze vragen vind je hieronder!

HET IMMUUNSYSTEEM

Je immuunsysteem is het geheel aan biologische processen dat je lichaam beschermt tegen ziektes en infecties. Het herkent vreemde binnendringende ziekteverwekkers, zoals bacteriën, virussen en schimmels, en activeert verschillende mechanismen om deze indringers te doden en veilig te verwijderen. Het immuunsysteem maakt hiervoor gebruik van cellen en gespecialiseerde eiwitten.

Bij de mens bestaat het immuunsysteem uit twee delen, die nauw met elkaar samenwerken:

het aangeboren immuunsysteem. Dit deel is altijd en overal aanwezig en vormt de eerste lijn van verdediging tegen lichaamsvreemde invloeden. Mestcellen en histamine vallen hier ook onder.
het verworven immuunsysteem. Dit deel komt later op gang en kan specifieke ziekteverwekkers bestrijden door bijvoorbeeld antilichamen aan te maken.

Het lichaam bevat fysieke barrières; de huid, slijmvliezen, longwand en de darmwand zijn hier een paar voorbeelden van. Deze barrières houden virussen en bacteriën zoveel mogelijk buiten het lichaam. Wanneer zo’n ziekteverwekker toch één van deze barrières doorbreekt, komt het in aanraking met het aangeboren immuunsysteem. Terwijl dit systeem de ziekteverwekker onder controle probeert te krijgen, wordt het tweede deel van het immuunsysteem in werking gezet.

Het verworven immuunsysteem bevat specifieke receptoren op hun celmembranen waardoor ze heel specifiek ziekteverwekkers herkennen en daarop reageren door ze uiteindelijk uit te schakelen. Dit deel van het immuunsysteem kan ziekteverwekkers onthouden nadat het er eenmalig mee in aanraking is geweest. Wanneer je lichaam nogmaals met dezelfde ziekteverwekker besmet raakt, weet je lichaam de infectie sneller te onderdrukken. Je bent vervolgens immuun voor de ziekteverwekker. Deze immuniteit heb je nog niet bij je geboorte.

MESTCELLEN

Mastocyten of mestcellen zijn witte bloedcellen die in het beenmerg aangemaakt worden. De mestcellen bevinden in weefsels die in contact staan met de buitenwereld. Ze komen bij iedereen in het lichaam voor en zitten voornamelijk in de weefsels en organen. De mestcellen hebben een belangrijke rol in ons afweersysteem, dat ons beschermt tegen onder andere bacteriën en virussen. Dit doen de cellen door chemische stoffen uit te scheiden op het moment dat het lichaam wordt aangevallen. En één van deze stoffen is histamine.

MESTCEL DEGRANULATIE

Een mestcel bevat veel korrels, deze worden ook wel granules genoemd. Zodra er één of meerdere receptoren zich bindt of binden aan de mestcel, valt de mestcel uit elkaar en komen al deze korrels vrij. Dit wordt degranulatie genoemd. In deze korrels zitten mediators, die dan dus ook vrijgelaten worden. Histamine is één van deze mediators.

HISTAMINE

Je lichaam maakt uit zichzelf histamine aan. Histamine is een stofje of verbinding die opgeslagen wordt in je mestcellen. Deze mestcellen zijn witte bloedcellen en vormen een belangrijk onderdeel van je aangeboren immuunsysteem. Mestcellen zijn er om indringers te vernietigen, ze vallen alles aan wat zij denken dat niet in je lichaam thuishoort, zoals allergenen, virussen, gifstoffen, parasieten en schimmels. Er wordt dan (onder andere) histamine vrijgegeven om deze indringers aan te vallen en vervolgens weer op te ruimen. Maar mestcellen bevinden zich ook in weefsels die in contact staan met de buitenwereld, zoals je huid, longen en het maag-darmkanaal. Hierdoor speelt histamine dan ook een belangrijke rol in veel processen in je lichaam. Denk hierbij bijvoorbeeld aan je slaap-waakcyclus en je (autonome) zenuwstelsel.

Naast dat je lichaam zelf histamine aanmaakt, krijg je het ook via je voeding binnen. Zo lang de balans tussen wat er aan histamine vrijgegeven wordt en binnenkomt via de voeding en wat het lichaam vervolgens weer afbreekt is er niets aan de hand. Dit gebeurt bij iedereen.

ALLERGIE

Een Ige-allergie staat voor Immunoglobuline van klasse E en zijn antistoffen die betrokken zijn bij de afweer tegen allergische reacties. Het zijn eiwitten, waaronder histamine, die het afweersysteem produceert om lichaamsvreemde stoffen op te ruimen en om infecties te bestrijden. Bij een allergie wordt er niet langer alleen maar IgE-stoffen aangemaakt tegen indringers, maar ook tegen ongevaarlijke stoffen, allergenen genoemd. Zo kun je een allergie ontwikkelen voor zo’n allergeen, denk hierbij aan bijvoorbeeld een pinda en/of noten allergie of een allergie voor een bijen- of wespensteek. Deze allergieën kun d.m.v. een bloed- en/of huidtest bevestigd worden.

Maar wat nou als je wel allergische reacties krijgt, maar er geen allergie in je bloed of op je huid waargenomen wordt? Bedenk je deze allergische reacties dan? Nee, zeker niet! Het zou namelijk heel goed kunnen dat je ergens misschien niet allergisch voor bent, maar wel intolerant voor bent of een pseudo-allergie ergens voor hebt.

PSEUDO-ALLERGIE

Pseudo-allergie is een vorm van intolerantie waarbij dezelfde soort allergische reacties worden uitgelokt als bij bepaalde vormen van allergie, echter zonder dat je lichaam antistoffen aanmaakt. Waarbij er dus geen allergie geconstateerd kan worden bij een bloed- of huidtest, maar je wel dezelfde soort allergische reacties kunt ervaren. De mestcellen in je lichaam worden rechtstreeks geactiveerd, maar dan zonder de antistoffen. Dit is bij histamine intolerantie en MCAS dus ook het geval, hier vertel ik je zo meer over.

INTOLERANTIE

Bij een intolerantie reageert het lichaam ongewoon op bepaalde stof of stoffen, maar dan zonder dat het immuunsysteem actief wordt en je lichaam dus geen antistoffen aanmaakt. Dit kan bij bepaalde medicatie, alcohol en voeding het geval zijn. Men spreekt dan van een voedselintolerantie. Er zijn drie oorzaken die een voedselintolerantie kunnen veroorzaken:

enzymdeficiëntie: je hebt een tekort aan een bepaald enzym in je lichaam of je lichaam maakt dit enzym te weinig aan. Een enzym is een eiwit in het lichaam dat een bepaalde reactie versnelt. Bepaalde enzymen zijn nodig om bepaalde voedingsstoffen af te breken. Als dit enzym niet aanwezig is kan het lichaam de voedingsstof niet afbreken en kan dit klachten veroorzaken. Wanneer een enzym een beetje voorkomt in het lichaam, kan de voedingsstof dus wel in kleine hoeveelheden genuttigd worden, maar te veel zorgt ook weer voor klachten. Enzymdeficiënties zijn erfelijk en kunnen daarnaast ook ontstaan wanneer je ouder wordt.
farmacologische reactie: het lichaam reageert dan overgevoelig op de werking van een bepaalde voedingsstof en veroorzaakt klachten.
overige overgevoeligheidsreacties: hierbij is niet bekend wat precies de oorzaak is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan overgevoeligheid voor kleurstoffen en conserveermiddelen die aan voeding toegevoegd wordt.

HISTAMINE INTOLERANTIE

Wanneer er meer histamine in je lichaam aangemaakt wordt, dan dat er afgebroken kan worden, ontstaat er een disbalans in histamine. En deze disbalans kan tot allerlei wijd uiteenlopende klachten leiden. Afhankelijk van je persoonlijke histaminedrempel. Deze is voor iedereen verschillend, de ene persoon kan dus meer/minder histamine tolereren dan de ander. Er wordt ook vaak gesproken over een histamine emmer. Wanneer deze emmer over begint te lopen, ontstaan er histamine gerelateerde klachten. Waaronder klachten die overeenkomen met allergische reacties. Door deze grote diversiteit aan klachten kan het jaren kan duren voordat de daadwerkelijke oorzaak van deze klachten gevonden wordt.

OORZAKEN HISTAMINE INTOLERANTIE

Er kunnen meerdere oorzaken ten grondslag liggen aan histamine intolerantie:

een tekort aan het DAO-enzym (diamine oxidase) in je darmen
tekort aan het HNMT-enzym (histamine N-methyltransferase), die vooral histamine afbreekt buiten je darmen en met name in je hersenen
darminfecties en/of darmbeschadigingen; een verstoorde darmflora en/of lekkende darm
hormonale disbalans; oestrogeen dominantie
insuline resistentie
teveel gifstoffen in het lichaam
stress
het kan genetisch bepaald zijn

MASTOCYTOSE & MESTCEL ACTIVATIE SYNDROOM (MCAS)

Mestcel activatie syndroom wordt ook wel het zusje van mastocytose genoemd. De symptomen zijn hetzelfde, de oorzaak is anders. Er zijn meerdere vormen van mastocytose. Systemische mastocytose is een veelvoorkomende vorm van mastocytose. Bij systemische mastocytose is er sprake van een toename van abnormale mestcellen in het beenmerg en vaak ook op andere plaatsen in het lichaam, zoals de huid, de darmen, de lever of de milt. Wanneer er mestcel degranulatie plaats vindt, zoals eerder beschreven in dit artikel, is er een bepaalde receptor in contact gekomen met de mestcel. Deze receptor wordt KIT genoemd en zit op iedere mestcel. Bij systemische mastocytose is er een fout opgetreden in deze KIT-receptor, waardoor de mestcellen te actief kunnen zijn en spontaan tot mestceldegranulatie leiden. Ook kunnen de mestcellen zich zonder aanleiding gaan vermenigvuldigen en hierdoor teveel ruimte in het beenmerg innemen.

MESTCEL ACTIVATIE SYNDROOM (MCAS)

Bij een mestcel activatie syndroom (afkorting is MCAS) reageert het immuunsysteem over reactief. De mestcellen vallen dan niet alleen indringers aan, maar ook alles wat zij denken dat indringers zijn. Ze maken geen onderscheid meer tussen wat werkelijke indringers zijn en wat geen indringers zijn en reageren dus op (bijna) alles. Hoe langer ze dit doen, hoe vermoeider ze (en het lichaam dus ook) raken en hoe meer en sneller ze ergens weer op reageren.

Ook kan het zo zijn dat mestcellen verkeerde opdrachten krijgen. Dit gebeurt wanneer de mestcelreceptor, die op de celwand van een mestcel zitten, overgevoelig geworden is en hierdoor verkeerde opdrachten geeft. Meestal is schimmel hier de boosdoener van, maar het kan ook door de ziekte van Lyme en andere teekziekten komen.

OORZAKEN MESTCEL ACTIVATIE SYNDROOM (MCAS)

chronische stress
(jeugd/kind) trauma
ontregeling van het zenuwstelsel
schimmels
voeding met histamine
infecties
hormonale disbalans; oestrogeen dominantie
zware metalen belasting
genetisch bepaald

WANNEER IS HET EEN HISTAMINE INTOLERANTIE EN WANNEER IS HET MCAS?

Het is heel lastig hier een onderscheid in te maken, aldus de experts. Histamine intolerantie kan sneller en vaker goed behandeld worden. Dit doordat alleen histamine hier vaak de boosdoener is. Er is een teveel aan histamine in het lichaam, die onvoldoende afgebroken wordt. Hierdoor stapelt de hoeveelheid histamine zich op en wordt je persoonlijke histaminedrempel overschreden, waarna je veel (pseudo-allergische) klachten kunt krijgen. Die ook weer per persoon verschillend kunnen zijn. Wanneer de oorzaak van deze histamine intolerantie gevonden en behandeld wordt en er tijdelijk laag in histamine gegeten wordt, kunnen de klachten afnemen en uiteindelijk zelfs verdwijnen. Histamine intolerantie kan dus van tijdelijke aard zijn en kan behandeld worden in een halfjaar tot een jaar.

MCAS is lastiger te behandelen omdat er meerdere lichaamssystemen aangetast zijn, mestcellen zitten overal in het lichaam, en hierdoor vaak de symptomen ook heftiger zijn. Het herstel bij MCAS duurt gemiddeld 2-5 jaar en soms nog veel langer.

Voor een uitgebreid artikel hierover, verwijs ik graag naar de website en artikel van Lisa Goudzwaard: https://www.mestcelactivatiesyndroom.nl/kennisbank-2/histamine-intolerantie-of-mcas/.

KUN JE ÉN HISTAMINE INTOLERANTIE ÉN MCAS HEBBEN?

Yes, dit kan zeker. Je kunt ze beide hebben, maar dit hoeft niet het geval te zijn. Zo kun je alleen histamine intolerantie hebben, maar ook alleen MCAS, dus zonder histamine intolerantie.

KUN JE DAN OOK ÉN ALLERGIEËN ÉN HISTAMINE INTOLERANTIE ÉN MCAS HEBBEN?

Jazeker kan dit, want ik ben hier het levende bewijs van ;). Ik heb ze namelijk alle drie.

Ik heb meerdere IgE-allergieën:

boom- & graspollen
kat, hond & konijn
pinda, amandel, alle noten, sesamzaad, kokos, soja en tarwe

Maar ik heb ook histamine intolerantie en mestcel activatie syndroom. Volgens mijn allergoloog heb ik primair allergieën en secundair mestcel activatie syndroom met histamine intolerantie. Doordat ik zo allergisch ben, is mijn hoeveelheid histamine standaard (te) hoog waardoor ik nauwelijks tot geen histamine uit voeding en omgeving verdraag. Mijn persoonlijke histaminedrempel wordt door de hoeveelheid histamine die er dagelijks door mijn lichaam giert al regelmatig overschreden, ieder klein beetje extra aan histamine uit voeding kan bij mij al tot heftige reacties leiden. Omdat mijn immuunsysteem hierdoor altijd overuren draait, zijn mijn mestcellen over reactief geworden, waardoor ze alleen nog maar meer histamine vrij laten.

Het is bij mij dus een vicieuze cirkel aan mestcellen die histamine vrijlaten, die ervoor zorgt dat mijn persoonlijke drempel iedere keer overschreden wordt, wat weer leidt tot veel (allergische) klachten, ook wanneer ik al mijn allergenen mijdt. Alle klachten die ik ervaar, zal ik in een volgend bericht met jullie delen!

Onderstaand plaatje laat zien welke aandoeningen en chronische ziektes verbonden zijn met mestcellen. Bij mij zijn de diagnoses van astma, spastische/lekkende darm, huidproblemen (hardnekkige eczeem), voedselallergieën, angio-oedeem, urticaria en allergische rhinitis gekoppeld aan de mestcellen.

Wil je meer lezen over mijn ervaringen met urticaria, angio-oedeem en anafylaxie? Dan raad ik je aan om dit bericht ook te lezen: https://www.gutsandgood.com/histamine-urtica…edeem-anafylaxie/

BRONNEN

you GUT this!