LEEFSTIJL / 22/03/2023

Ayurveda & Ik – De Start

OP HET AYURVEDA SPOOR

Via diverse podcasts; ‘KUKURU’, ‘Een serie over voeding’, ‘De OERsterk Podcast’ en ‘De Ayurveda Podcast’ ben ik in aanraking gekomen met Ayurveda. Iedere keer wanneer een aflevering over Ayurveda ging, merkte ik dat ik ‘aan’ begon te staan en steeds enthousiaster werd. Toen ik hoorde dat er recent een boek verschenen was met als titel ‘Alles over Ayurveda’, heb ik deze aangeschaft en ben ik gelijk begonnen met lezen. En dit niet alleen. Ik heb ook gelijk de eerste stappen naar een meer Ayurvedisch leefstijl gezet. Hoe ik dit gedaan heb, vertel ik je hier!

INSTAPPEN MAAR!

De Ayurveda-trein heb ik al meerdere keren voorbij zien komen en toch heb ik er toen voor gekozen om deze steeds aan me voorbij te laten gaan. Ik stapte niet in omdat ik er enerzijds nog te weinig van af wist en anderzijds al bezig was om intermitterend vasten in mijn dagelijks leven toe te passen. Hier heb ik eerder al een bericht over geschreven en deze kun je hier lezen: https://www.gutsandgood.com/leefstijlverandering-met-mcas/. Als ik iets doe, dan doe ik dit vol overgave en focus. En misschien wel het belangrijkste; stapje voor stapje. Ik ben er van overtuigd dat je alleen op deze manier een structurele gedragsverandering en in dit geval een leefstijlverandering kunt doorvoeren. Kortom: één ding tegelijk..!

De afgelopen maanden leek het wel alsof de Ayurveda-trein extra vertrektijden gekregen had. Eerder zag ik deze trein zo nu en dan voorbij komen, maar nu hoorde en las ik er steeds vaker iets over?! Was dit een teken? Daar leek het in ieder geval wel op. Dus heb ik besloten om toch maar eens in deze trein te gaan stappen. Ik zit nog maar heel kort in deze trein en toch ben ik al zo blij dat ik ingestapt ben!

DE VERTREKTIJDEN

De wereld om je heen (inclusief jijzelf als mens) is opgebouwd uit vijf elementen: ether, lucht, vuur, water en aarde. Deze elementen worden in Ayurveda in drie soorten body-mindtypes onderverdeeld, ook wel dosha’s genoemd. Dosha betekent ‘dat wat verandert‘ in het Sanskriet. De drie dosha’s zijn; Vata, Pitta en Kapha. Deze zijn voortdurend in verandering en ook te beïnvloeden. Denk hierbij aan je voeding, je omgeving, je leefstijl en de seizoenen. Ieder persoon heeft alle drie de dosha’s in zich, dit wordt je constitutie of je prakruti genoemd. Maar vaak zijn er twee van deze drie dosha’s dominant. Deze verhouding is bij iedereen anders en iedere verhouding is goed en uniek. Je constitutie vertelt iets over je karaktereigenschappen en ook over je uiterlijk. Wanneer je gaat leven volgens je constitutie/prakruti, dan ben je op je best en dit is het doel van Ayurveda.

Wanneer je niet leeft volgens de leefstijl die bij jouw constitutie/prakruti past, raak je in onbalans en ontstaat er vikruti. Dit betekent dat je weg van je eigen natuur bent. Deze onbalans kun je terugdraaien door tegengestelde eigenschappen in te zetten. Want een belangrijke regel in Ayurveda is: “Tegengestelde eigenschappen balanceren elkaar en gelijken versterken elkaar.” Persoonlijk vind ik dit tot nu toe het lastigst binnen Ayurveda. Wanneer voel je deze onbalans en hoe weet je welke tegengestelde eigenschap je in moet zetten? Ik denk dat de tijd (en vooral veel podcasts hierover blijven luisteren, ;)) plus ervaring dit me steeds beter zal leren begrijpen en toepassen.

Als je leert leven volgens je eigen ritme, passend bij je constitutie/prakruti en dit samen met die van de natuur, dan voel je je op je best. Ayurveda gaat uit van het circadiaans ritme. Het circadiaans ritme is een interne klok die ongeveer 24 uur duurt en met name beïnvloed wordt door licht (dag- en nachtritme). Dit ritme reguleert ons slaapritme en ondersteunt andere belangrijke processen in ons lichaam, zoals je immuunsysteem, je lichaamstemperatuur en je hormoonhuishouding bijvoorbeeld.

Bij Ayurveda wordt de dag verdeelt in zes delen van 4 uur. Iedere 4 uur heeft een andere energie, gekoppeld aan één van de drie dosha’s. In het boek ‘Alles over Ayurveda’ is dit dagelijkse ritme prachtig visueel vormgegeven. Ik heb deze dan ook gekopieerd, vergroot en op het magneetbord in mijn slaapkamer opgehangen. Wanneer je je leefstijl aanpast aan deze steeds veranderende energie en dosha, kan je lichaam op z’n meest efficiënte manier functioneren en jij dus ook!

DALUREN

De eerste maanden van 2021 waren heel heftig voor me. Ik werd toen én 100% arbeidsongeschikt verklaard én kreeg te horen dat ik uitbehandeld was op de afdeling allergologie waar ik al 10 jaar lang behandeld werd. Het volledig arbeidsongeschikt raken heeft veel met me gedaan, vooral op emotioneel en mentaal vlak. Ik was intens verdrietig omdat ik definitief afscheid moest nemen van mijn ‘oude’ en vertrouwde leven. Voor mijn gevoel had mijn ziekte gewonnen en had ik als persoon gefaald. Nu weet ik inmiddels wel beter, maar op dat moment zat ik in een diep rouw proces. Toen ik vervolgens ook nog midden in dit rouw proces van mijn behandelend arts te horen kreeg dat ik uitbehandeld was, wist ik niet meer waar ik het zoeken moest. Nooit meer aan het werk kunnen en me voor altijd zo ellendig voelen was dus mijn toekomst..?!

Vanaf dat moment heb ik mezelf bij elkaar geraapt en ben ik op zoek gegaan naar mezelf. Ik zou deze nieuwe situatie moeten zien te accepteren en dit zou alleen lukken wanneer ik mezelf ging accepteren. Ik ben een meer holistische kant op gegaan en dit spoort volg ik nog steeds. De Ayurveda-trein past hier helemaal bij, dus binnen mijn holistische reis ben ik hier nu naar overgestapt. Doordat ik al twee jaar onderweg ben in mijn holistische reis naar beterschap, zijn bepaalde onderdelen binnen de Ayurveda me al bekend en was het wat dit betreft vooral een kwestie van iets bijschaven, aanpassen en vooral weer oppakken. Zoals ook het geval bij mijn ochtendroutine.

OCHTENDROUTINE

In de lente van 2021 ben ik begonnen met een ochtendroutine waarbij ik om 6 uur opstond. Ik ging eerst tandenpoetsen, mijn lenzen indoen en al mijn medicatie innemen met een glas water op kamertemperatuur. Daarna hupte ik in mijn yoga outfit en deed ik voor ongeveer 15 minuten yoga oefeningen, meestal met behulp van Yoga with Adriene, via YouTube. Gevolgd door een begeleide meditatie van 15-20 minuten van House of Deeprelax. Daarna ging ik douchen en mezelf klaar maken voor de dag. Vervolgens mijn dochter helpen zich klaar te maken voor de schooldag. Wanneer dit klaar was, gingen we samen ontbijten en bracht ik haar op de fiets naar school, wat 8 km heen en weer is. Dit heb ik destijds een kleine twee maanden volgehouden. Na onze vakantie in Italië voelde ik de motivatie niet om het opnieuw op te pakken.

In het voorjaar in 2022 heb ik een nieuwe poging gedaan. Dit met een zelfde soort routine. Deze ochtendroutine heb ik tot de herfst volgehouden. In de herfstperiode heb ik meerdere virusinfecties gehad en hierdoor een terugval in mijn mestcel activatie syndroom en histamine intolerantie klachten. Waardoor ik de puf niet meer had mijn ochtendroutine bij te houden.

DINACHARYA

Sinds begin maart (2023) pak ik mijn ochtendroutine voor de derde keer opnieuw op. Nu alleen met een Ayurveda-sausje eroverheen. Een ochtendritueel wordt in het Sanskriet dinacharya genoemd. De bedoeling van dit ochtendritueel is om je lichaam en geest ontspannen wakker te laten worden, zodat je de rest van de dag vol energie kunt doen wat je wilt. Het volledige ochtendritueel kan tot wel twee uur duren. Zo lang duurt mijn ochtendritueel niet, dit hoeft ook niet, je moet vooral doen wat goed voelt en bij je past.

Ik sta vlak voor 6 uur op, zodat ik echt in de Vata-tijd (beweeglijkere & lichtere tijd) wakker word. Wat er nu wel echt veranderd is, is dat ik voordat ik begin met tandenpoetsen, eerst mijn tong schraap. Dit met een koperen tongschraper. Eerst spoel ik mijn mond met lauwwarm water, daarna schraap ik ongeveer zeven keer mijn tong, waarna ik mijn mond nogmaals spoel met lauw warm water. Gedurende de nacht verzamelen zich afvalstoffen op je tong, ook wel ama genoemd. Door je tong te schrapen ‘s ochtends haal je dit laagje van je tong af en spoel je ze niet weer opnieuw naar binnen. Vervolgens ga ik tandenpoetsen en neem ik mijn medicatie.

Daarna doe ik hetzelfde als dat ik de afgelopen jaren ook al deed. Er vindt pas weer een Ayurvedische aanpassing plaats vanaf het moment dat ik beneden kom. Ik maak dan voor mezelf een mok afgekoeld gekookt water. Dit maak ik tegelijkertijd met de thee voor mijn dochter. Vervolgens help ik haar waar nodig, verzorg ik haar en ondertussen koelt mijn gekookte water af. Om deze vervolgens op te drinken. Dit helpt je spijsverteringssysteem te activeren en afvalstoffen weg te spoelen. Het voorziet je lichaam van vocht en helpt je darmen te legen.

Sinds kort eet ik daarna mijn ontbijt. Eerst ontbeet ik pas nadat ik mijn dochter naar school gebracht had. Dit zodat ik 15-16 uur per dag aan intermitterend vasten deed. Toch merkte ik dat dit me niet helemaal paste. Ik had moeite met de fietstocht naar school ‘s ochtends, dit vroeg teveel energie van me. Maar ik ontbijt ook weer vroeger omdat nu ik weer om 6 uur opsta. Ik wil wel binnen twee uur na het opstaan ontbijten i.v.m. mijn hormoonhuishouding. Mijn hormonen hebben het al lastig genoeg door mijn oestrogeendominantie. Die wil ik zeker niet nog meer uit balans brengen door te laat te gaan ontbijten. Ik sluit mijn ochtendroutine af met een decafé cappoatccino terwijl ik in mijn 6 minuten dagboek schrijf.

HET STILTECOUPÉ

De grootste verandering die ik doorgevoerd heb, sinds ik op het Ayurveda-spoor zit, is hoe ik eet. Dit omdat ik mijn agni, mijn verteringsvuur, wil stimuleren. Je agni is namelijk de fundering van je gezondheid vanuit Ayurveda. Dit verteringsvuur zorgt ervoor dat alles wordt verteerd verwerkt, denk hierbij niet alleen aan je voeding, maar ook je emoties en alle prikkels om je heen. In Ayurveda zeggen ze: “Je bent wat je verteert.” Als je agni niet goed werkt, blijven er onverteerde voeding en ook emoties in je lichaam achter, wat leidt tot (meer) ama en hier kun je ziek door worden. Een sterke agni en geen ama is dus essentieel voor een goede gezondheid. Maar hoe zorg je hier nu voor? Dit is wat ik sinds kort doe om mijn agni te verhogen en mijn ama te verlagen, ik:

eet nu al mijn maaltijden aan tafel en dit zonder afleiding. Dus ook zonder muziek, tijdschrift, boek, telefoon of noem maar op. Eerlijkheid gebied te zeggen dat ik de moeilijkste verandering vind tot nu toe. Met name wanneer ik alleen eet en dit is doordeweeks regelmatig het geval. Vooral tijdens de lunch en eerder ook tijdens het ontbijt toen ik nog aan een 15-16 uur durende vast periode deed. Dus dan pakte ik er meestal mijn telefoon bij om op social media te scrollen, door voor de televisie te eten of heel soms een tijdschrift te lezen. Hierdoor was ik alleen helemaal niet meer gefocust op het eten zelf, ik schoof het onbewust en zonder aandacht naar binnen. Dit is nu al zoveel veranderd sinds ik zonder afleiding en standaard aan tafel eet. Maar wat een weerstand voelde ik de eerste weken..!
drink niet meer tijdens mijn maaltijden. Alleen nog een paar slokjes voor het eten of pas weer een uur na het eten. En dit alleen nog maar warme drankjes.
eet mijn grootste en warme maaltijd als lunch en dit voor 14.00 uur ‘s middags.
kauw mijn eten vaker. Ook dit is iets waar ik veel weerstand bij voel, het is zo’n een gewoonte voor mij om snel te eten en een enkele keer mijn eten te kauwen voordat ik het doorslik. Toch blijf ik volhouden, want ook dit is veel beter voor mijn spijsvertering.
zorg ervoor dat ik maximaal 4 keer per dag eet, waarbij ik dus één keer snack. Doordeweeks neem ik deze snack tussen mijn lunch en avondeten in. Dit omdat ik na 18 uur niets meer eet. Ze adviseren om minimaal 3 uren voordat je gaat slapen niet meer te eten. Aangezien ik tussen 21 uur en 21.30 uur naar bed ga, is 18 uur een goede tijd voor mij.
in het weekend neem ik nog wel mijn snack ‘s avonds bij mijn mok kamillethee. Ik vind de balans belangrijk en juist deze snackmomenten in het weekend zijn mijn traktatie, zo voelt het echt.

DE SLAAPCOUPÉ

Sinds 2021 ben ik ook meer gefocust op mijn slaap(routine). Tot die tijd heb ik me nooit beseft hoe waardevol en essentieel je nachtrust is. Ik had dus al een soort slaaproutine ontwikkeld en door Ayurveda is mijn motivatie alleen nog maar meer gesterkt. Eerder voelde ik me wel eens schuldig t.o.v. mijn vriend omdat ik zo vroeg naar bed ging, gelukkig voel ik dit nu niet meer zo. Ik kies er bewust voor om vroeg naar bed te gaan. Dit doe ik vooral om mijn gezondheid te bevorderen.

Hoe ziet mijn avondroutine er dan uit? Ik:

drink een mok kamillethee voor 21 uur. Mijn hoeveelheid thee in de mok wordt wel steeds minder. Ik merk dat wanneer ik ‘s avonds minder thee drink, ik er ‘s nachts ook minder vaak tot niet uit hoef om naar het toilet te gaan. Behalve wanneer mijn histamine levels in mijn lichaam te hoog zijn, dan moet ik standaard vaker in de nacht plassen.
probeer doordeweeks na 20 uur naar geen enkele scherm meer te kijken. Dit lukt me niet altijd, maar wel steeds vaker. In plaats van naar een scherm kijken, lees ik een boek, ben ik wat in huis aan het om rommelen of doe ik aan yoga (nidra).
heb na 21 uur mijn telefoon op slaapstand staan en zie vanaf dat tijdstip ook geen berichtjes meer binnenkomen tot de volgende ochtend 7.30 uur.
ga tussen 21.00-21.30 uur naar boven. Daar schrijf ik eerst in mijn 6 minuten dagboek, waarna ik mezelf verzorg en met pyjama en sokken mijn bed in duik. Ik sliep al wel vaker met sokken, met name wanneer ik extreem koude handen en voeten heb (hallo teveel-histamine-in-mijn-lijf-reactie..!). Vanuit Ayurveda adviseren ze ook om met warme voeten te slapen, sinds ik dit weet slaap ik standaard met sokken aan. Wellicht dat ik mede hierdoor minder vaak wakker wordt ‘s nachts?
lees een (romantisch en vooral niet te zwaar) boek tot ik mijn ogen zwaar voel worden. Dit is meestal tussen 21.45 uur en 22.15 uur, waarna ik mijn boek weg leg en in slaap val. Dit laatste klinkt heel vanzelfsprekend, maar dit is door mijn MCAS en histamine intolerantie jarenlang anders geweest. Vooral wanneer mijn histamine gehalte hoog is, kan ik moeilijk tot niet inslapen. Ik heb dan ook veel last van insomnia gehad. Vanuit de Ayurveda is het rond 22 uur gaan slapen alleen nog maar meer versterkt omdat het tussen 22.00 uur en 2.00 uur Pitta tijd is en je dan de prikkels van de dag verteert, ze noemen dit ook wel de slaaptrein. Ook gaat je lever in deze tijd aan het werk (hallo ontgifting!) en ook je hormoonhuishouding. Hierdoor stap ik dus graag zo vroeg mogelijk mijn bed in!

Alleen een avondroutine is niet voldoende om goed te kunnen slapen. Juist ook je ochtendroutine en je leefstijl overdag bepaalt hoe (goed) je ‘s nachts kunt slapen. Hierdoor drink ik na 13.00 uur geen (decafé) koffie meer ‘s middags, werk ik dicht bij het raam om zoveel mogelijk natuurlijk daglicht op te vangen en beweeg ik dagelijks (juist ook buiten) om zo een paar voorbeelden te noemen.

ZIJSPOREN

Bovenstaand is nog niet alles, nee nee. Op één of andere manier lukt het me goed om ergens vrij snel een gewoonte van te maken, juist wanneer ik dit stapje voor stapje doe en ik natuurlijk gemotiveerd ben om het te doen. Voor mij is er geen grotere motivatie dan me beter te voelen, dus pak ik alles aan om dit te bereiken.

Er zijn namelijk nog een aantal zijsporen binnen Ayurveda die ik inmiddels genomen heb. Zo ben ik ghee aan het introduceren (tot nu toe gaat dit goed) en doe ik op zaterdag aan droog borstelen. Ook werk ik in blokken van een uur achter de computer. Na dit uur ga ik even iets totaal anders doen om daarna weer een uur achter de computer te zitten. Ik merk dat het werken achter een computer veel energie van me vraagt, meer dan wanneer ik in de keuken aan het bakken ben bijvoorbeeld. Ik denk dat dit vooral ligt aan de focus tijdens het schrijven. Deze focus is lange tijd nihil geweest en begint beetje bij beetje meer te worden. En dan moet ik er juist voor waken om niet te snel te veel te willen.

DE VOLGENDE HALTE IS..

me na het droog borstelen insmeren met 100% jojoba olie. Deze heb ik net gekocht en ga dit eerst testen op een klein stukje van mijn huid voordat ik gelijk mijn hele lichaam er mee insmeer.
leven naar mijn menstruatie cyclus. Ik vind dit zo bijster interessant, hier wil ik dan ook echt de tijd voor nemen om dit te integreren. Maar dit pas wanneer alle andere aanpassingen volledig geïntegreerd zijn in mijn dagelijks leven.
‘s avonds ‘golden milk’ drinken voor het slapen gaan. Ik heb dit laatst geprobeerd te maken, met havermelk, maar ik vond het niet te hachelen, dus of ik vind het gewoon niet lekker of ik bereid het niet goed. Dit ga ik nog verder onderzoeken.

DE EINDBESTEMMING VOOR NU

De grootste motivatie om ergens mee door te gaan is wanneer je merkt dat het je iets oplevert. Nou, ik kan je vertellen dat het me al heel wat opgeleverd heeft! Ik:

heb minder ama op mijn tong en mijn agni lijkt te versterken
sta ‘s ochtends minder zwaar en met meer energie op
ben gelijk wakker wanneer ik opsta
heb ‘s middags langer een verzadigd gevoel
stort qua energie na 16 uur niet meer in
heb een minder opgezwollen buik en veel minder gassen in mijn darmen.
ervaar een betere stoelgang, soms zelfs twee keer per dag!
mijn ontlasting is veel beter.
voel me rustiger & helderder in mijn hoofd
kan me steeds beter en makkelijker focussen
krijg meer uit handen overdag, alles lukt sneller
voel me opgewekter en vrolijker
heb geen enkele keer meer op de bank serie of film gekeken overdag
voel minder vaak de behoefte om ‘s avonds voor de televisie te hangen en heb nog energie om iets anders te doen thuis
ervaar over de hele dag meer energie
kan beter inslapen en doorslapen
onthoud mijn dromen vaker (in de Chinese Geneeskunde wordt het feit dat je droomt gezien als een belangrijk teken dat het goed gaat met je gezondheid, met name die van je spijsverteringsstelsel.)